Najniebezpieczniejsze zawody świata – czy prace na wysokości się do nich zaliczają?

Kiedy myślimy o niebezpiecznych zawodach, przed oczami stają nam często obrazy strażaków walczących z ogniem, policjantów na służbie czy górników pracujących pod ziemią. Jednak statystyki dotyczące wypadków przy pracy i śmiertelności zawodowej rzucają światło na wiele innych profesji, które wiążą się z ponadprzeciętnym ryzykiem. Jednym z czynników regularnie pojawiających się w analizach zagrożeń jest praca na wysokości. Czy zatem osoby wykonujące zadania kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt metrów nad ziemią należą do grona wykonujących najniebezpieczniejsze zawody świata?

Co decyduje o tym, że zawód jest niebezpieczny?

Definicja „niebezpiecznego zawodu” opiera się przede wszystkim na twardych danych statystycznych. Międzynarodowe organizacje, takie jak Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO), oraz krajowe instytucje (np. Główny Urząd Statystyczny w Polsce czy Bureau of Labor Statistics w USA) monitorują liczbę wypadków śmiertelnych, ciężkich urazów oraz chorób zawodowych w podziale na poszczególne branże i profesje. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem jest liczba zgonów przypadająca na 100 000 pracowników w danym zawodzie w ciągu roku.

Do czynników ryzyka przyczyniających się do wysokiej urazowości lub śmiertelności w pracy zalicza się między innymi: pracę w ekstremalnych warunkach środowiskowych (wysoka/niska temperatura, niebezpieczne warunki pogodowe), kontakt z niebezpiecznymi materiałami lub substancjami, obsługę ciężkiego lub szybko poruszającego się sprzętu, ryzyko przemocy, a także, co szczególnie istotne w kontekście tego artykułu, możliwość upadku z wysokości. Prace wysokościowe ze swej natury wiążą się z ryzykiem upadku, co jest jednym z głównych powodów, dla których są one postrzegane jako niebezpieczne.

Profesje na szczycie globalnych rankingów ryzyka

Analizując dane z różnych krajów i regionów, można wskazać kilka grup zawodowych, które regularnie pojawiają się w czołówce rankingów najniebezpieczniejszych profesji. Według Międzynarodowej Organizacji Pracy do sektorów o najwyższym ryzyku należą rolnictwo, budownictwo, leśnictwo i rybołówstwo oraz produkcja, które łącznie odpowiadają za znaczną część śmiertelnych wypadków przy pracy na świecie.

W Stanach Zjednoczonych do zawodów o wysokim wskaźniku śmiertelności zaliczani są m.in. drwale, rybacy i pracownicy związani z rybołówstwem, piloci i inżynierowie pokładowi, dekarze, pracownicy zbierający odpady, kierowcy ciężarówek oraz pracownicy budowlani. Warto zauważyć, że praca dekarzy czy wielu pracowników budowlanych z definicji wiąże się z operowaniem na wysokości. Dekarze w USA notują jeden z wyższych wskaźników śmiertelności, a praca na wysokościach jest częstą przyczyną wypadków śmiertelnych w tym kraju.

Podobnie w Europie sektor budownictwa charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem wypadków. Według danych Eurostatu budownictwo, transport i magazynowanie, produkcja oraz rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo odpowiadają łącznie za około dwie trzecie wszystkich śmiertelnych wypadków przy pracy w Unii Europejskiej. W Polsce dane Głównego Urzędu Statystycznego również wskazują na przetwórstwo przemysłowe i budownictwo jako branże o wysokiej liczbie wypadków.

Praca na wysokości – analiza ryzyka w kontekście polskim i międzynarodowym

Prace wysokościowe to, jak wskazuje jedna z definicji, „bardzo szeroka kategoria, obejmująca wszelkie prace wykonywane powyżej pewnego poziomu, gdzie istnieje ryzyko upadku”. To właśnie ryzyko upadku jest tutaj kluczowe. W Polsce, według różnych źródeł, upadki z wysokości stanowią jedną z najczęstszych przyczyn ciężkich i śmiertelnych wypadków przy pracy, sięgając nawet 20-30% wszystkich zarejestrowanych wypadków. Statystyki pokazują, że do największej liczby upadków dochodzi podczas korzystania z drabin, jednak te najbardziej tragiczne w skutkach, czyli śmiertelne, są częściej związane z upadkami z dachów czy rusztowań. Nawet upadek z pozornie niewielkiej wysokości, poniżej 2 metrów, może prowadzić do śmierci, najczęściej w wyniku urazu głowy.

Choć „pracownik wysokościowy” czy „alpinista przemysłowy” nie zawsze figurują jako oddzielne kategorie w ogólnych statystykach najniebezpieczniejszych zawodów na świecie, wiele profesji, które znajdują się na tych listach, nierozerwalnie wiąże się z pracą na wysokości. Są to wspomniani już dekarze, monterzy konstrukcji stalowych, pracownicy budowlani, elektrycy linii napowietrznych czy technicy turbin wiatrowych.

Specyficznym rodzajem prac wysokościowych są prace alpinistyczne, czyli alpinizm przemysłowy, polegający na wykorzystaniu zaawansowanych technik linowych. Ta metoda pozwala dotrzeć do najtrudniej dostępnych miejsc bez ciężkich konstrukcji wsporczych. Choć sama technika, w rękach wyszkolonego profesjonalisty, jest uznawana za bezpieczną, to jednak środowisko pracy – znaczna wysokość i często skomplikowane warunki – sprawia, że wszelkie wykonywane prace nierozerwalnie wiążą się z ryzykiem. Dlatego bezpieczeństwo pracy na wysokości jest kluczowe i wymaga rygorystycznego przestrzegania procedur oraz stosowania atestowanego sprzętu. Renomowane firmy kładą ogromny nacisk na szkolenia i certyfikację swoich pracowników, co jest fundamentem minimalizowania ryzyka. Wśród najczęściej wykonywanych prac wysokościowych znajdują się mycie dachów, renowacja elewacji, malowanie elewacji, montaż reklam, montaż rynien, hydroizolacja dachu czy montaż instalacji odgromowych.

Czy zatem praca na wysokości to jeden z najniebezpieczniejszych zawodów?

Odpowiadając wprost na postawione pytanie: tak, praca na wysokości, a co za tym idzie wiele zawodów ją wykorzystujących, należy do kategorii prac o wysokim ryzyku i przyczynia się znacząco do statystyk wypadkowości, w tym wypadków śmiertelnych. Potwierdzają to dane zarówno z Polski, jak i z innych części świata, gdzie upadki z wysokości są jedną z głównych przyczyn zgonów w miejscu pracy, a sektory takie jak budownictwo (gdzie praca na wysokości jest codziennością) przodują w niechlubnych rankingach.

Należy jednak podkreślić, że samo ryzyko nie jest równoznaczne z pewnością wystąpienia wypadku. Nowoczesne systemy zabezpieczeń, zaawansowane techniki (jak w alpinizmie przemysłowym), rygorystyczne szkolenia i procedury bezpieczeństwa (BHP), a także wysoka świadomość zagrożeń i kultura bezpieczeństwa w firmie mogą znacząco zredukować prawdopodobieństwo nieszczęśliwego zdarzenia. 

Usługi Wysokościowe Dante – sprawdzona firma i kwalifikowani pracownicy 

Istotne jest, aby powierzając zadania na wysokościach, wybierać partnerów, dla których bezpieczeństwo jest absolutnym priorytetem. W Usługi Wysokościowe Dante kładziemy nacisk na ten aspekt. Dzięki zespołowi doświadczonych i certyfikowanych alpinistów przemysłowych z niezbędnymi uprawnieniami, stosowaniu sprawdzonych procedur oraz najlepszego dostępnego, atestowanego sprzętu, gwarantujemy profesjonalne podejście i dbałość o każdy detal realizowanych prac. Inwestycja w regularne szkolenia pracowników oraz rygorystyczne przestrzeganie przepisów BHP to fundament, który pozwala Usługom Wysokościowym Dante bezpiecznie realizować nawet najbardziej skomplikowane zlecenia.